llms.txt, son dönemde e-posta altyapı sağlayıcıları ve geliştiriciler arasında dikkat çeken bir yapılandırma dosyasıdır. Bu dosya, “Large Language Model Services” (LLMS) kavramına özel olarak geliştirilmiş ve çeşitli LLM tabanlı uygulamaların internet sitelerinde nasıl kullanılacağına dair erişim politikalarını, bot davranışlarını ve kısıtlamaları düzenlemeyi amaçlar. robots.txt dosyasına benzer şekilde çalışır; ancak hedefi, klasik arama motoru botları yerine LLM tabanlı içerik tarayıcılarıdır. İçerik üreticilerinin ve geliştiricilerin kontrolü ele almasını sağlayarak veri gizliliği, kaynak kullanımı ve yapay zekâ araçlarının etik kullanımı açısından önemli avantajlar sunar.
llms.txt Nedir?
llms.txt, web sitelerinin büyük dil modeli (Large Language Model – LLM) tabanlı sistemler tarafından nasıl taranabileceğini veya taranamayacağını belirten bir erişim kontrol dosyasıdır. Yapı olarak robots.txt dosyasına benzese de amacı farklıdır: Arama motoru botları yerine, LLM tabanlı içerik analiz eden uygulamaların erişimini sınırlamak veya yönlendirmek için kullanılır.
Bu dosya, genellikle bir web sitesinin kök dizinine (example.com/llms.txt) yerleştirilir ve LLM servisleri bu dosyadaki talimatlara göre içerik tüketimini şekillendirir. Şeffaf veri kullanımı ve etik yapay zekâ uygulamaları için önemli bir adımdır.
llms.txt Dosyasının Ortaya Çıkış Amacı
Yapay zekâ modelleri, internetten topladıkları büyük veri setleriyle eğitilmektedir. Bu veri toplama sürecinde web sitelerinin izni alınmadan içerikler kullanılabiliyor. Bu durum hem telif hakkı sorunlarına hem de veri güvenliği kaygılarına yol açıyor.
İşte bu sorunu çözmek için llms.txt, bir standart haline getirildi. Amaç, web site sahiplerine LLM sistemlerine karşı tıpkı arama motorlarına olduğu gibi bir kontrol mekanizması sağlamaktır. Böylece içerik sahipleri, hangi veri kümelerinin yapay zekâlar tarafından taranabileceğine karar verebilir.
llms.txt Ne İşe Yarar?
Web sitelerinin içeriği, son yıllarda yalnızca arama motorları tarafından değil, yapay zekâ sistemleri ve LLM’ler (Large Language Models) tarafından da taranmakta ve analiz edilmektedir. Ancak bu gelişme, içerik üreticileri için çeşitli endişeleri de beraberinde getirmiştir: izinsiz veri kullanımı, içerik kopyalanması, marka değerinin zedelenmesi ve telif haklarının ihlali gibi. İşte tam da bu noktada llms.txt, sitelere LLM servislerine karşı bir denetim mekanizması sunar. Tıpkı robots.txt dosyasının SEO botlarını yönlendirmesi gibi, llms.txt de LLM botlarının hangi sayfalara veya içeriklere erişip erişemeyeceğini belirlemeyi sağlar.
🔐 İçerik Sınırlama
llms.txt’nin en temel işlevlerinden biri, belirli yapay zekâ botlarının web sitenizin tümüne veya bazı bölümlerine erişimini engellemektir. Örneğin, sadece belirli sayfalar veya dizinler LLM’lerin kullanımına açılabilirken; geri kalan kısımlar “Disallow” komutu ile kapatılabilir. Bu sayede içerik sahipleri, hangi verilerin dışarıya açılacağını kendileri belirleyebilir.
🛡 Marka Kontrolü
Bazı LLM’ler, içeriklerinizi bağlamdan kopararak özetleyebilir, yanlış şekilde yorumlayabilir veya istenmeyen sonuçlarla sunabilir. Bu durum, marka imajınızı zedeleyebilir. llms.txt, markanızın LLM’ler tarafından nasıl temsil edileceği konusunda bir kontrol aracı sunar. Örneğin; sadece kamuya açık blog yazılarınızın taranmasına izin verirken, özel teklifler veya fiyat bilgileri gibi bölümleri dışlayabilirsiniz.
📜 Telif Hakkı Koruması
İçeriklerinizin telif hakkı size ait olabilir; ancak birçok LLM bu içerikleri izinsiz bir şekilde kullanabiliyor. llms.txt dosyası, bu gibi durumların önüne geçmek için sitenize dair açık bir politika sunar. “Bu içerik LLM’ler tarafından kullanılmasın” demenin teknik bir yolu olarak görev yapar. Henüz tüm LLM sağlayıcıları bu dosyayı %100 uygulamasa da, etik ve yasal süreçlerde açık bir delil niteliğindedir.
🤖 Etik Kullanım
Yapay zekâ sistemlerinin içerik toplama süreçleri günümüzde büyük oranda şeffaflıktan uzaktır. llms.txt, LLM’lerin içerik kullanımında etik davranışa teşvik eden bir adımdır. Geliştiricilere ve hizmet sağlayıcılara “Bu veriyi nasıl topladın? İzin aldın mı?” sorusunu sordurmak için somut bir temeldir. Özellikle AB gibi veri gizliliğine önem veren bölgelerde bu dosya, ileride yasal standart hâline gelebilir.
🚦 Performans Optimizasyonu
Bazı LLM botları yoğun tarama yapabilir ve bu durum sunucu kaynaklarını tüketebilir. Özellikle yüksek trafik alan sitelerde bu durum, sayfa yüklenme hızını ve genel performansı olumsuz etkileyebilir. llms.txt sayesinde, sunucunuza aşırı yük bindiren botların erişimini kısıtlayarak kaynak yönetimi açısından verimlilik sağlanabilir.
llms.txt ile robots.txt Arasındaki Farklar
llms.txt ile robots.txt dosyaları yapısal olarak benzer görünse de, hedefledikleri bot türleri ve kullanım amaçları açısından belirgin farklar içerir:
| Özellik | robots.txt | llms.txt |
|---|---|---|
| Hedef Botlar | Arama motoru botları (Googlebot, Bingbot vb.) | LLM tabanlı içerik tarayıcılar (ChatGPT, Claude, Perplexity gibi) |
| Kullanım Amacı | SEO ve indeksleme kontrolü | LLM’lerin içerik toplama, analiz etme ve kullanma izinlerinin yönetimi |
| Standart Durumu | Uzun süredir web standardı | Yeni ortaya çıkmış, gelişmekte olan bir yapılandırma |
| Erişim URL’si | site.com/robots.txt | site.com/llms.txt |
| Tipik Talimatlar | Disallow, Allow, Crawl-delay gibi komutlar | User-agent, Disallow gibi benzer komutlar |
llms.txt Dosyası Nasıl Oluşturulur?
llms.txt dosyası, robots.txt dosyasına benzer biçimde, düz metin (.txt) formatında hazırlanır ve web sitenizin kök dizinine yerleştirilir. Ancak bu dosyanın amacı, arama motoru botlarını değil, LLM (Large Language Model) temelli sistemleri yönlendirmektir. Aşağıda adım adım llms.txt dosyasını nasıl oluşturabileceğinizi bulabilirsiniz.
📁 1. Dosya Oluşturma
Herhangi bir metin düzenleyici kullanarak (Notepad, VS Code, Sublime Text vb.) yeni bir .txt dosyası açın. Dosya adı mutlaka llms.txt olmalıdır.
✍️ 2. Temel Komutları Yazma
llms.txt dosyası, kullanıcı ajanlarını (user-agent) tanıtan ve bu ajanların hangi sayfalara erişip erişemeyeceğini belirleyen basit kurallardan oluşur.
Örnek bir llms.txt içeriği:
User-Agent: gptbot
Disallow: /
User-Agent: anthropic-ai
Allow: /blog/
Disallow: /gizli-dosya/Açıklamalar:
User-Agent: Botun adını belirtir (örneğin,gptbot,anthropic-ai,perplexitybot).Disallow: Botun erişmesini istemediğiniz dizin veya sayfaları tanımlar.Allow: Açık erişim sağlamak istediğiniz bölümleri belirtir.
🌐 3. Sunucuya Yükleme
Hazırladığınız llms.txt dosyasını, FTP ya da kontrol paneli aracılığıyla sitenizin kök dizinine (https://siteadi.com/llms.txt) yüklemelisiniz. Bu konum, LLM sistemleri tarafından otomatik olarak taranan standart yerdir.
🛠 4. Uyumlu Botları Araştırma
llms.txt dosyasını uygulayan bazı bilinen LLM botları:
| LLM Servisi | User-Agent Adı |
|---|---|
| ChatGPT (OpenAI) | gptbot |
| Claude (Anthropic) | anthropic-ai |
| Perplexity | perplexitybot |
LLM sağlayıcılarının kendi dökümantasyonlarını kontrol ederek güncel User-Agent isimlerine ulaşabilirsiniz.
🧪 5. Doğrulama ve Test
Dosya yüklendikten sonra https://siteniz.com/llms.txt adresine tarayıcıdan giderek dosyanın düzgün şekilde yüklendiğini doğrulayabilirsiniz. Ayrıca botların bu dosyaya göre hareket edip etmediğini gözlemlemek için sunucu log’larını inceleyebilirsiniz.
🔐 Ekstra İpucu: LLM’ler Dosyaya Uymak Zorunda mı?
Hayır, şu anda llms.txt dosyası bir zorunluluk değil, tamamen gönüllülük esasına dayalıdır. Ancak etik uygulamalar açısından büyük dil modeli sağlayıcılarının çoğu (özellikle OpenAI ve Anthropic), bu dosyaya saygı göstermektedir. İlerleyen dönemde bu yapının hukuki dayanağa kavuşması da beklenmektedir.
Destekleyen Platformlar ve LLM Servisleri
llms.txt dosyası henüz tüm internet ekosisteminde zorunlu bir standart haline gelmemiş olsa da, bazı önde gelen büyük dil modeli sağlayıcıları bu yapıya gönüllü olarak uyum sağlamaya başlamıştır. Bu destek, içerik sahiplerinin haklarını koruma yönünde olumlu bir adım olarak değerlendirilmekte ve gelecekte daha geniş bir katılımın da önünü açmaktadır.
İşte şu an itibariyle llms.txt desteği veren veya buna yönelik politika açıklamaları yayınlayan başlıca LLM servisleri:
🧠 OpenAI (ChatGPT / GPTBot)
- User-Agent adı:
GPTBot - OpenAI, llms.txt dosyasına resmi destek sağlayan ilk firmalardan biridir.
- 2023 yılının sonlarında yayınladığı dokümantasyonda,
https://site.com/llms.txtdosyasındaki kurallara göre GPTBot’un erişimlerini yönettiğini belirtmiştir. - Ayrıca,
robots.txtvellms.txtkombinasyonuna da dikkat ettiğini ifade etmektedir. - Bu destek sayesinde içerik üreticileri GPTBot’un hangi sayfalara erişeceğini denetleyebilir.
📚 GPTBot hakkında resmi açıklama (OpenAI)
🧠 Anthropic (Claude)
- User-Agent adı:
anthropic-ai - Anthropic, Claude modeli ile bilinir ve webden içerik toplama süreçlerinde kullanıcı izinlerine önem verdiğini açıklamıştır.
- llms.txt dosyasına yönelik desteğini hem resmi blog gönderileriyle hem de hizmet politikalarıyla belirtmiştir.
- Kullanıcılar Claude’un belirli sayfalara erişmesini sınırlamak için
llms.txtkullanabilirler.
📚 Anthropic veri toplama politikası
🧠 Perplexity AI
- User-Agent adı:
perplexitybot - Perplexity, internetten bilgi çekerek sorgulara anında cevap üreten bir yapay zekâ sistemidir.
- llms.txt dosyasına uyum sağladığına dair resmi bir açıklama bulunmasa da, birçok testte bu kurallara büyük ölçüde saygı gösterdiği gözlemlenmiştir.
- Kendi API ve ürünlerinin şeffaf veri toplama üzerine kurulu olduğunu sıkça vurgulamaktadır.
🧠 Diğer Potansiyel Platformlar
- Google Gemini ve Meta Llama gibi sistemlerin, şu anda llms.txt desteği bulunmamaktadır. Ancak ilerleyen dönemde kullanıcı baskısı ve veri güvenliği regülasyonları doğrultusunda bu sistemlerin de bu tür kontrollere açık hale gelmesi beklenmektedir.
- Özellikle Avrupa’daki GDPR ve ABD’deki AI regülasyonları ile birlikte, veri kullanımında şeffaflık zorunlu hale geldikçe llms.txt gibi çözümler evrensel hale gelebilir.
Bu destek tablosu, llms.txt’nin yalnızca bir teknik dosya olmadığını; aynı zamanda içerik üreticileri ile yapay zekâ sistemleri arasındaki dengeyi kuran bir dijital haklar aracı haline geldiğini gösteriyor.
llms.txt Kullanım Senaryoları
llms.txt dosyasının temel amacı, içerik sahiplerinin LLM (Large Language Model) servislerine karşı dijital kontrol sağlamasıdır. Ancak bu kontrol, yalnızca erişimi engellemekle sınırlı değildir. llms.txt; stratejik içerik yönetimi, marka güvenliği, performans iyileştirme ve etik uyumluluk gibi birçok farklı kullanım senaryosuna olanak tanır.
🔒 1. İçerik Kısıtlama
Senaryo: Bir haber sitesi, yalnızca abonelere açık özel içeriklerin yapay zekâlar tarafından taranmasını istemiyor.
Nasıl Kullanılır:
User-Agent: *
Disallow: /abonelere-ozel/Açıklama: Bu yapılandırmayla tüm LLM botları, “abonelere-ozel” klasöründeki içeriklere erişemez. Böylece ücretli içeriklerin ChatGPT gibi sistemler tarafından analiz edilmesi veya özetlenmesi engellenmiş olur.
🛡️ 2. Marka Güvenliği
Senaryo: Bir e-ticaret sitesi, sadece ürün açıklamalarının yapay zekâlar tarafından kullanılmasına izin veriyor ama kampanya detaylarının veya kullanıcı yorumlarının bağlam dışı sunulmasını istemiyor.
Nasıl Kullanılır:
User-Agent: gptbot
Allow: /urunler/
Disallow: /kampanyalar/
Disallow: /yorumlar/
Açıklama: Bu yapı ile OpenAI’nin GPTBot’u yalnızca ürün sayfalarına erişebilir. Kampanya metinleri ve kullanıcı yorumları dışlanarak, markanın temsil biçimi daha güvenli hâle getirilir.
🚀 3. Trafik ve Sunucu Performans Optimizasyonu
Senaryo: Düşük kaynaklı bir blog sitesi, sunucuya aşırı yük bindiren LLM tarayıcılarının erişimini kısıtlamak istiyor.
Nasıl Kullanılır:
User-Agent: perplexitybot
Disallow: /
Açıklama: Perplexity gibi aktif veri tarayıcılarının siteye erişimi engellenerek, gereksiz sunucu kaynak kullanımı azaltılır. Bu da özellikle küçük ölçekli siteler için maliyet tasarrufu sağlar.
📚 4. Bilgi Mimarisine Uygun LLM Eğitimi
Senaryo: Bir eğitim platformu, sadece açık kaynak içeriklerinin LLM modellerine katkı sağlamasını istiyor.
Nasıl Kullanılır:
User-Agent: *
Allow: /acik-egitim/
Disallow: /
Açıklama: LLM sistemleri, yalnızca “acik-egitim” klasöründeki içerikleri tarayabilir. Bu yapı, veri bilincine sahip platformların içerik kullanımını etik bir şekilde yönlendirmesine olanak tanır.
⚖️ 5. Telif Hakkı Uyarısı İçin Hazırlık
Senaryo: Telif haklarına sıkı şekilde uyan bir akademik yayın platformu, ilerideki hukuki süreçlerde belge olarak sunmak üzere açık bir erişim politikası oluşturmak istiyor.
Nasıl Kullanılır:
User-Agent: *
Disallow: /
Açıklama: Bu talimatla tüm LLM sistemlerine içerik erişimi kapatılır. Daha sonra hukuki süreçte, içerik izinsiz kullanılırsa llms.txt referans gösterilerek hak ihlali kanıtlanabilir.
Bu senaryolar sayesinde llms.txt dosyasının sadece teknik bir ayar değil, aynı zamanda stratejik bir içerik koruma aracı olduğu anlaşılabilir. Özellikle içerik odaklı çalışan kurumlar, dijital varlıklarını bu yöntemle sınırlandırabilir veya yönlendirebilir.
llms.txt Örnek Format ve Açıklamaları
llms.txt dosyası, sade bir söz dizimine sahip olduğu için oluşturulması ve anlaşılması oldukça kolaydır. Ancak farklı kullanım senaryolarına uygun doğru yapılandırmaları oluşturmak için örnek formatların iyi anlaşılması gerekir. Aşağıda, yaygın ihtiyaçlara göre hazırlanmış llms.txt örnekleri ve bunların ne anlama geldiklerini açıklıyoruz.
📄 Örnek 1: Tüm LLM Botlarını Engelleme
User-Agent: *
Disallow: /
Bu satırlar, tüm LLM botlarının (örneğin GPTBot, Claude, PerplexityBot) sitenin hiçbir içeriğine erişememesi anlamına gelir. Özellikle telif hassasiyeti olan sitelerde veya içeriklerin tamamen özel olduğu durumlarda tercih edilir.
📄 Örnek 2: Sadece OpenAI GPTBot’u Engelleme
User-Agent: gptbot
Disallow: /
Bu örnekle yalnızca gptbot yani OpenAI’nin kullandığı bot engellenir. Diğer LLM botları bu sınırlamadan etkilenmez. Eğer sadece ChatGPT tarafından veri çekilmesini istemiyorsanız, bu yapı yeterlidir.
📄 Örnek 3: Claude’a Sadece Belirli Klasörü Açma
User-Agent: anthropic-ai
Allow: /acik-icerikler/
Disallow: /
Bu yapı, öncelikle tüm siteyi Disallow komutuyla kapatır, ancak Allow komutu ile yalnızca /acik-icerikler/ klasörünü Claude (Anthropic AI) için erişilebilir hale getirir. Öncelik sıralaması gereği, özel olarak izin verilen klasör öne çıkar.
📄 Örnek 4: PerplexityBot’a Özel Kısıtlama
User-Agent: perplexitybot
Disallow: /ozel-veri/
Sitenin büyük kısmı Perplexity tarafından taranabilir, ancak “ozel-veri” klasörü özel tutulur. Bu yapı, sitenizde kamuya açık ve kapalı bölümleri ayırmanızda esnek bir çözüm sunar.
📄 Örnek 5: Yorum Satırlarıyla Açıklamalı llms.txt
# OpenAI botunu tamamen engelle
User-Agent: gptbot
Disallow: /
# Claude sadece eğitim içeriklerine erişebilir
User-Agent: anthropic-ai
Allow: /egitim/
Disallow: /
# işaretiyle başlayan satırlar yorum satırıdır ve botlar tarafından dikkate alınmaz. Ancak bu yöntemle yapılandırmalarınızın amacını dokümante edebilir, ekip arkadaşlarınıza dosyanın mantığını açıklayabilirsiniz.
⚠️ Teknik Notlar
- User-Agent isimleri büyük-küçük harfe duyarlıdır.
- Aynı bot için hem
AllowhemDisallowkullanılacaksa, en spesifik olan kural önceliklidir. - Dosya mutlaka
https://siteadi.com/llms.txtkonumunda yayınlanmalıdır. - UTF-8 formatında kaydedilmesi önerilir.
Bu örnekler sayesinde, web siteniz için en uygun llms.txt yapılandırmasını kolayca oluşturabilir ve LLM erişimini ihtiyacınıza göre şekillendirebilirsiniz.
llms.txt Dosyasını Web Sitenize Nasıl Ekleyebilirsiniz?
llms.txt dosyasının etkili olabilmesi için sadece doğru şekilde yazılması değil, doğru yerde ve doğru formatta yayınlanması gerekir. Aşağıda bu dosyanın sitenize nasıl ekleneceğini adım adım, herkesin uygulayabileceği şekilde açıklıyoruz.
🛠️ 1. Dosyayı Oluşturun
İlk adım, llms.txt adlı bir düz metin dosyası oluşturmaktır. Bunun için:
- Notepad (Windows), TextEdit (Mac) veya VS Code, Sublime Text gibi bir editör kullanın.
- Dosya içeriğini yazdıktan sonra,
llms.txtadıyla UTF-8 formatında kaydedin. - Dosya uzantısının
.txtolduğuna emin olun (llms.txt.txtgibi hatalı çift uzantılardan kaçının).
🌐 2. Dosyayı Sunucuya Yükleyin
llms.txt dosyasını web sitenizin kök dizinine (root directory) yüklemelisiniz. Kök dizin genellikle şu yolu ifade eder:
https://siteniz.com/llms.txt
Bu dizine ulaşmak için birkaç yöntem vardır:
- cPanel veya Plesk gibi bir kontrol paneli kullanıyorsanız, “Dosya Yöneticisi” üzerinden yükleme yapabilirsiniz.
- FTP (FileZilla gibi) bir istemci ile sunucuya bağlanarak kök klasöre aktarım gerçekleştirebilirsiniz.
- WordPress kullanıcıları, “public_html” klasörüne dosyayı eklemelidir.
🔍 3. Doğru Yayınlandığını Kontrol Edin
Dosyanın düzgün şekilde yüklendiğini test etmek için tarayıcıda https://siteniz.com/llms.txt adresine gidin. Eğer metin dosyası görünüyorsa kurulum başarılıdır.
💡 Eğer “404 not found” hatası alıyorsanız:
- Dosya yanlış konumda olabilir.
- Sunucu yapılandırması txt dosyalarına erişimi engelliyor olabilir.
- Dosya uzantısı veya adı yanlış olabilir.
📁 4. robots.txt ile Çakışma Var mı Kontrol Edin
llms.txt, robots.txt dosyasından bağımsız çalışır; ancak ikisi birlikte var olduğunda çakışma olmaması gerekir. Örneğin, bir klasör robots.txt ile engellenmişse ama llms.txt ile LLM botlarına açılmışsa, bu çelişki oluşturabilir.
Bu yüzden her iki dosyada tutarlı kurallar uygulamak iyi bir pratiktir.
♻️ 5. Güncellemeleri Anında Uygulayın
llms.txt dosyasını değiştirdiğinizde bu değişiklikler anında geçerli olur. Ancak LLM botları bu dosyayı belirli periyotlarla kontrol ettiği için güncellemelerin etkisini görmek birkaç gün sürebilir. Bu adımları takip ederek, sitenizin llms.txt dosyasını etkin şekilde yayınlayabilir ve içeriklerinizin LLM sistemleri tarafından nasıl kullanılacağına dair kontrol sağlayabilirsiniz.
Veri Gizliliği ve Yapay Zeka Etiği Bağlamında llms.txt
Yapay zekâ sistemlerinin internet üzerinden içerik toplama biçimleri, dijital dünyada veri gizliliği, etik ve telif hakkı konularında ciddi tartışmaları gündeme getirmiştir. LLM (Large Language Model) sistemlerinin içerikleri izinsiz analiz edip kullanabilmesi; hem bireysel hem kurumsal anlamda hak ihlallerine zemin hazırlamaktadır. llms.txt, işte bu noktada önemli bir etik sınır çizgisi işlevi görmektedir.
🛡️ Dijital Hakların Korunması
llms.txt, web site sahiplerine içeriklerinin LLM sistemleri tarafından taranıp taranamayacağına dair doğrudan bir kontrol sunar. Bu sayede:
- İçerik üreticileri, yazılı veya görsel materyallerinin yapay zekâ tarafından izinsiz kullanılmasını engelleyebilir.
- Kurumsal markalar, stratejik bilgi, fiyat politikası veya gizli kampanyalarının dışa sızmasını sınırlayabilir.
- Akademik ve bilimsel platformlar, telif hakkı altındaki verilerini koruma altına alabilir.
Geleneksel yöntemlerle zor olan bu kontrol, llms.txt ile teknik olarak mümkün hâle gelir.
⚖️ Etik Yapay Zekâ Kullanımı
Yapay zekâ modellerinin veri toplarken kimin verisini aldığı, bu veriyi nasıl kullandığı ve kimin izniyle işlediği soruları, etik çerçevede uzun süredir tartışılmaktadır. llms.txt, LLM geliştiricilerine şu mesajı verir:
“Bu içeriği kullanmak istiyorsan, önce kurallara saygı duy.”
Bu çerçevede llms.txt:
- Yapay zekânın veri toplama sürecinde şeffaflık sağlar.
- İçerik sağlayıcı ile yapay zekâ sağlayıcısı arasında etik bir sözleşme niteliği taşır.
- Geliştiricileri rızaya dayalı veri kullanımı ilkelerine uymaya zorlar.
🔐 Veri Gizliliği Regülasyonları ile Uyum
Dünya genelinde veri gizliliği ve içerik haklarına ilişkin yasal düzenlemeler hızla gelişmektedir. Bunlara örnek:
- GDPR (AB) – Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü
- CCPA (ABD) – California Tüketici Gizlilik Yasası
- KVKK (Türkiye) – Kişisel Verileri Koruma Kanunu
Bu regülasyonlar, kullanıcı verilerinin ve dijital içeriklerin nasıl kullanılabileceğine dair açık kurallar getirirken, llms.txt bu süreci destekleyen teknik bir yapı haline gelmiştir. Özellikle ileride yasal dayanak haline gelmesi beklenmektedir.
🧭 Geleceğe Yönelik Standartlaşma
Bugün gönüllülük esasına dayalı olan llms.txt, yakın gelecekte:
- Arama motorlarının algoritmalarında önemsenen bir kriter haline gelebilir.
- Yapay zekâların “etik puanı” gibi sistemlerde etkili olabilir.
- Mahkemelerde telif davası süreçlerinde “ihtar niteliği” taşıyabilir.
Bu nedenle erken benimseyen web siteleri, içeriklerini yalnızca koruma altına almakla kalmaz; aynı zamanda etik internetin inşasında öncü rol oynar.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
llms.txt dosyası henüz yeni bir standart olduğu için birçok site sahibi, geliştirici ve içerik üreticisi bu konuda soru işaretlerine sahip. Aşağıda, llms.txt ile ilgili en sık sorulan soruları ve yanıtlarını bulabilirsin:
llms.txt dosyasını oluşturmak zorunlu mu?
Hayır. llms.txt dosyası şu anda zorunlu bir standart değil, gönüllülük esasına dayanıyor. Ancak içeriklerinin LLM sistemleri tarafından izinsiz kullanılmasını istemeyenler için güçlü ve pratik bir kontrol aracıdır.
llms.txt ve robots.txt aynı dosyada olabilir mi?
Hayır. Bu iki dosya ayrı ayrı ve kendi adlarında oluşturulmalıdır:robots.txt → Arama motoru botları içinllms.txt → LLM tabanlı yapay zekâ botları için
Her biri, sitenin kök dizinine yerleştirilmelidir.
LLM servisleri bu dosyaya gerçekten uyuyor mu?
Büyük çoğunluğu evet. Özellikle OpenAI (GPTBot) ve Anthropic (Claude), llms.txt dosyasını resmi olarak desteklemektedir. Ancak bazı küçük veya etik dışı platformlar bu kurallara uymayabilir.
Hangi botları engellediğimi nasıl bileceğim?
Her LLM servisi kendi botu için bir User-Agent ismi tanımlar. OpenAI’nin gptbot, Anthropic’in anthropic-ai, Perplexity’nin perplexitybot gibi isimleri vardır. Bu bilgileri sağlayıcıların resmi dökümanlarından veya sunucu log’larından edinebilirsiniz.
llms.txt dosyasını kimler kullanmalı?
Haber siteleri ve içerik üreticileri
Eğitim ve akademik platformlar
Telif hakkı ile korunan içerik sunan kurumlar
Marka imajını kontrol etmek isteyen işletmeler
Veri gizliliğine önem veren bireysel yayıncılar
Sitemin içeriği LLM tarafından halihazırda tarandıysa llms.txt fayda sağlar mı?
Evet, gelecekteki erişimlere karşı koruma sağlar. llms.txt geriye dönük etkili değildir ama sonrasında gelen istekleri yönlendirerek daha fazla veri kullanımını sınırlayabilir. Ayrıca hukuki süreçlerde “ihtar” niteliği taşıyabilir.
llms.txt dosyasını WordPress’te nasıl kullanabilirim?
WordPress sitenizin dosya yöneticisine FTP ya da cPanel üzerinden bağlanarak public_html dizinine llms.txt dosyasını yüklemeniz yeterlidir. Şu anda WordPress’e özel bir eklenti bulunmamaktadır ama gelecekte geliştirilebilir.
llms.txt dosyasını yüklediğimi nasıl test ederim?
https://siteniz.com/llms.txt uzantısını açtığınızda llms.txt dosyanız düzgün görüntüleniyorsa yayında demektir. Ayrıca sunucu log’larını inceleyerek botların bu dosyaya erişip erişmediğini de takip edebilirsiniz.
